БНМАУ-ын Сайд нарын Зөвлөл 1984 онд “Хүн амын автоматжуулсан төв регистрийг байгуулах зарим арга хэмжээний тухай” 274 дүгээр тогтоол гаргаж, Статистикийн төв газарт Хүн амын регистрийн товчоог даргын үүрэг гүйцэтгэгч Ё.Доржсүрэн, ахлах эдийн засагч А.Гэрэл, эдийн засагч Ц.Цэдэв, Х.Энхжаргал, А.Энхцэцэг, Г.Навч нарын 6 ажилтны орон тоотойгоор байгуулсан байна.
Хүн амын регистрийн товчоо хүн амын автоматжуулсан төв регистр (ХААТР)-ийг бий болгох, БНМАУ-ын харьяат иргэдэд регистрийн дугаар олгох, хүн амын тухай мэдээлэл цуглуулах, боловсруулах, ашиглах ажлыг гардан хийх үүрэгтэй байв.
Энэ товчоо 1984-1985 онд ХААТР бий болгох техник-эдийн засгийн гол үндэслэлийг гаргаж, ХААТР-ийн баазын үзүүлэлтүүдийг хэрэглэх бүх төрлийн маягт, тэдгээрийг хөтлөх, мэдээлэх заавар журам, ангилал, шифр, кодыг боловсруулж, батлуулав. 1988 онд багтаан Монгол Улсын харьяат иргэдэд регистрийн карт хөтөлж, регистр (ХААТР 1)-ийн дугаарыг иргэний гэр бүлийн бүртгэлтэй холбож, нэгэн цогц мэдээлэл, лавлагааны систем бий болгожээ.
Үүний дагуу Монгол Улсын иргэд 1988 онд анх регистрийн дугаартай болсон байна.
Тухайн үед манай улс 18 аймагтай байсан тул аймгуудын нэрийг цагаан толгойн үсгийн дараалалд оруулан, (Ё, Ө үсгийг алгасан) регистрийн дугаар үүсгэжээ. Тухайн үед Говьсүмбэр аймаг байгуулагдаагүй, Дархан-Уул аймаг Дархан хот, Орхон аймаг Эрдэнэт хот гэсэн статустай байв.
• Регистрийн дугаарын 2 үсэг нь тухайн хүнийг хаана төрснийг мэдээлдэг.
• Эхний үсэг нь төрсөн буюу регистрийн дугаар олгосон аймаг, дүүргийн код.
• Дараагийн үсэг нь сум, хорооны код.
• Тооны эхний 6 орон нь төрсөн он, сар, өдөр байна.
• 7 дахь тоо нь тухайн хүний хүйсийг илтгэнэ.
• 8 дахь тоо нь хяналтын код юм. Хяналтын код нь регистрийн дугаарын үсэг, тоонуудыг өөрчлөх, алдахаас хамгаална.
• Регистрийн дугаар бол хүн бүрийг таних, дахин давтагдашгүй код юм.
А – Архангай
Б – Баян-Өлгий
В – Баянхонгор
Г – Булган
Д – Говь-Алтай
Е – Дорноговь
Ж – Дорнод
З – Дундговь
И – Завхан
Й – Өвөрхангай
К – Өмнөговь
Л – Сүхбаатар
М – Сэлэнгэ
Н – Төв
О – Увс
П – Ховд
Р – Хөвсгөл
С – Хэнтий
Т – Дархан-Уул
Ф – Орхон
Х – Говьсүмбэр
Улаанбаатар хот-У
Монгол Улсын иргэдэд регистрийн дугаар олгох, өөрчлөх, хүчингүй болгохдоо Улсын бүртгэлийн ерөнхий газрын даргын 2010 оны 331 дугаар тушаалыг баримталдаг.
Регистрийн дугаарыг дараах бичиг баримтад бичнэ. Үүнд:
• Иргэний үнэмлэх,
• Гадаад паспорт, түүнтэй адилтгах баримт бичиг
• Иргэний улсын бүртгэлийн гэрчилгээ,
• Хадгаламжийн дэвтэр,
• Бүх төрлийн даатгалын дэвтэр,
• Жолоочийн үнэмлэх
• Эд хөрөнгө өмчлөх, эзэмших эрхийн гэрчилгээ
Регистрийн дугаар шинээр олгох
• Шинэ төрсөн хүүхэд
• Монгол Улсын Ерөнхийлөгчийн зарлигаар Монгол Улсын харьяат болсон
• гадаад хүн
• Регистрийн дугаар авч байгаагүй иргэн
Регистрийн дугаар өөрчилж, дахин олгох
• Шүүхийн шийдвэрээр иргэний төрсөн он, сар, өдөр буюу насыг өөрчлөн тогтоосон бол
• Иргэний баримт бичгэн дээрх регистрийн дугаар архивын нотлох баримтаас зөрүүтэй бол
• Регистрийн дугаар буруу олгосон бол
• Давхардуулж олгосон бол
